Zbrożek przekazuje na ręce księcia obowiązek założenia klasztoru

Koronowo świętuje w tym roku 650. rocznicę nadania praw miejskich. Było to 18 grudnia 1368 roku. Warto także pamiętać o osobach, dzięki którym to miasto mogło powstać.

Dlatego postanowiliśmy przybliżyć dzisiaj postać Mikołaja Zbrożka. I to nie bez powodu. Bowiem z 25 lipca 1250 roku, pochodzi dokument księcia kujawsko-łęczyckiego Kazimierza Konradowica, z którego wynika, że skarbnik kujawski Mikołaj, przekazuje na ręce księcia obowiązek założenia klasztoru cystersów we wsi Byszewo. Prawdopodobnie Mikołaj dożywał swoich ostatnich dni. Jako, że był bezpotomny przekazał swoje dobra (m.in. wsie przyległe do Byszewa) Kazimierzowi.

Książę Kazimierz poparł pomysł swojego urzędnika. Oprócz celów religijnych, chodziło także o rozwój gospodarczy tego rejonu. Uchwała o obsadzeniu nowego domu zakonnego zapadła w 1253 roku. Według Dariusza Karczewskiego - współtwórcy monografii Dziejów Koronowa - pierwsi mnisi do Byszewa przybyli w 1256 roku. I to stamtąd w 1288 roku przenieśli się do dzisiejszego Koronowa.

Ta ważna decyzja podskarbiego Mikołaja Zbrożka została upamiętniona w byszewskim kościele (dzisiaj Sanktuarium Matki Bożej Królowej Krajny). Po prawej stronie chóru zawieszony jest obraz, który przedstawia siedzącego na podwyższeniu księcia Kazimierza w asyście dwóch dostojników. Spogląda on na sędziwego człowieka. Jest nim podskarbi Mikołaj. Na obrazie widoczna jest scena przekazania posiadłości w Byszewie. Poniżej umieszczona jest łacińska inskrypcja, którą przetłumaczył w swojej książce "Obraz i słowo. Łacińskie inskrypcje w pocysterskiej bazylice w Koronowie i kościele w Byszewie" ks. Artur Pukownik. Poniżej pełne tłumaczenie:

- W roku Pańskim 1250 zamienił swoje życie ze śmiercią, dobrej pamięci dostojnik Mikołaj zwany Żbrożek, wierny podskarbi księcia kujawskiego Kazimierza, z rodu Acervus albo Leszczyc, mąż pobożny, prostolinijny, sprawiedliwy i możny bogactwami. Ten, w obliczu swojej śmierci, cały majątek, jakikolwiek mógł posiadać [...] jako dziedzictwo, a są nim: wieś i posiadłość ziemska Byszewo ze swoimi użytkami i wsiami: Wierzchucinem z [...] i dobrami [...] oraz Popielewem przylegającym do tegoż Wierzchucina, Salnem, Więzownem, Gorzewem z Janiszewem, dziedzicznie mu przynależącym Tryszczynem ze wszystkimi swoimi użytkami na ręce księcia ofiarował i wobec baronów zrzekł się ich, prosząc, aby we wsi Byszewo zechciał założyć klasztor zakonu cysterskiego. Tę jego prośbę [...] książę powstrzymany wojnami doprowadził do skutku dopiero w 1253 roku, po śmierci wspomnianego podskarbiego. Z [kroniki?] czcigodnego Ojca Adama z Szadka, cystersa, zakonnika koronowskiego.

Mikołajowi poświęcona jest również płyta epitafijna wisząca na północnej ścianie prezbiterium kościoła byszewskiego. Datowana jest ona na drugą połowę XVII wieku.

Źródła:

Dariusz Karczewski "W cieniu cysterskiego klasztoru. Dzieje Koronowa w średniowieczu" [w:] Dzieje Koronowa. Koronowo 2009

Ks. Artur Pukownik "Fundatorzy i pierwsi opaci" [w:] Obraz i słowo. Łacińskie inskrypcje w pocysterskiej bazylice w Koronowie i kościele w Byszewie. Pelplin 2016