Żywienie bydła to w dzisiejszych czasach szybko rozwijająca się dziedzina wiedzy. Współczesne rolnictwo oferuje w kwestii dostępnych pasz coraz więcej opcji. Jedną z najbardziej popularnych jest kiszonka z kukurydzy. Jednak należy wiedzieć, że nie wszędzie warunki są na tyle dobre, by uprawiać tę roślinę i – przede wszystkim – uzyskiwać z niej wystarczająco duże plony do wykonania kiszonki. Obecnie wielu rolników decyduje się na kiszonki GPS, które wytwarza się z całych roślin zbożowych. Czym dokładnie są takie kiszonki i co należy o nich wiedzieć?
Żywienie bydła to w dzisiejszych czasach szybko rozwijająca się dziedzina wiedzy. Współczesne rolnictwo oferuje w kwestii dostępnych pasz coraz więcej opcji. Jedną z najbardziej popularnych jest kiszonka z kukurydzy. Jednak należy wiedzieć, że nie wszędzie warunki są na tyle dobre, by uprawiać tę roślinę i – przede wszystkim – uzyskiwać z niej wystarczająco duże plony do wykonania kiszonki. Obecnie wielu rolników decyduje się na kiszonki GPS, które wytwarza się z całych roślin zbożowych. Czym dokładnie są takie kiszonki i co należy o nich wiedzieć?
Kiszonka GPS (z języka niemieckiego: Ganzpflanzensilage) to rodzaj kiszonki paszowej, którą wykonuje się z całych roślin zbożowych. Paszę taką można wykonywać z jednego gatunku zboża, ale najczęściej stosuje się mieszanki. Przeważnie stosuje się w tym celu odmiany jare, koszone na etapie w którym zawartość suchej masy nie przekracza kilkunastu, do trzydziestu procent (w zależności od wybranych roślin). Obecnie coraz częściej terminem tym określa się również kiszonki wykonywane z połączenia roślin zbożowych i roślin motylkowych (współcześnie: bobowatych).
Z roślin zbożowych w naszym kraju do produkcji kiszonek tego typu wykorzystuje się najczęściej pszenicę, żyto, jęczmień, kukurydzę i owies, a z roślin motylkowych najpopularniejsze są łubin, wyka i groch. Według najbardziej popularnego przekonania najwartościowsze pod względem odżywczym kiszonki uzyskuje się z połączenia roślin zbożowych i motylkowych. Coraz więcej rolników decyduje się na wykorzystanie w produkcji tego rodzaju kiszonki mieszanki zbożowej (na przykład pszenicy i żyta, albo jęczmienia i owsa) i którejś z roślin motylkowych.
Wielu rolników do kiszonek GPS podchodzi wciąż jeszcze dość ostrożnie. W dalszym ciągu z wśród pasz fermentowanych najbardziej popularne są sianokiszonki i kiszonki wytwarzane z kukurydzy.
Przeczytaj również: Jakie są wady i zalety sianokiszonki
Sytuacja taka wynika przede wszystkim z faktu, że kiszonka z całych roślin to w naszym kraju wciąż względna nowość i wciąż brakuje doświadczenia i dobrych źródeł informacji dla hodowców. Warto jednak pamiętać, że w wielu krajach kiszonki takie wykorzystywane są z powodzeniem już od długiego czasu i stanowią najbardziej popularny rodzaj paszy. Wynika to z ich oczywistych zalet, w porównaniu z innymi, wspomnianymi rodzajami kiszonek.
Wartość odżywcza kiszonki z całych roślin nie odbiega od wartości odżywczej kiszonek z kukurydzy. W powszechnym przeświadczeniu cechują się one jednak mniejszą wartością energetyczną. Dlatego też decydują się na nią przede wszystkim hodowcy bydła nisko- i średnio-wydajnego. Paszę taką stosuje się również w hodowli bydła opasowego i w żywieniu jałówek. Jednak doświadczenia niektórych rolników (jak również doświadczenia rolników zagranicznych), którzy uzyskują zadowalające wyniki przy karmieniu kiszonkami GPS bydła wysokowydajnego, każą przypuszczać, że popularne opinie na temat tego rodzaju kiszonek nie zawsze są całkowicie zgodne z prawdą i pasza tego rodzaju może być wykorzystywana znaczenie szerzej, niż to ma miejsce obecnie. Wydaje się, że jakość i odżywcza wartość kiszonek tego rodzaju zależy w bardzo dużej mierze od tego, czy zbiór, kiszenie i przechowywanie przeprowadzone są w sposób optymalny.
Dużą zaletą kiszonek GPS jest również stosunkowo niski koszt produkcji i możliwość uzyskania ich z praktycznie każdego rodzaju ziemi. Skorzystają na tym przede wszystkim rolnicy niedysponujący odpowiednią ilością ziemi na tyle wysokiej klasy, by uzyskać odpowiedni zbiór kukurydzy. Większa ilość gatunków roślin wchodzących w skład paszy przyczynia się również do zwiększenia różnorodności obecnych w niej fitoskładników, witamin i minerałów, co zmniejsza zapotrzebowanie na dodatki wzbogacające i przyczynia się do zachowania zdrowia krów.
W przypadku kiszonek GPS zasady dotyczące zbioru roślin są takie same, jak w przypadku innych rodzajów kiszonek. Czas koszenia zależny jest jednak od składu gatunkowego. Rośliny zbożowe kosi się najczęściej na początku dojrzewania woskowego nasion, czyli około trzech tygodni przed osiągnięciem pełnej dojrzałości. W przypadku roślin motylkowych optymalny termin koszenia przypada na moment tworzenia się nasion. Kiszonki wykonuje się najczęściej w silosach. Ze względu na wysoką zawartość cukrów nie ma konieczności stosowania dodatków kiszonkarskich, choć wielu rolników używa ich do uzyskania większej kontroli nad procesem fermentacji.
Szczególnie istotne w przypadku tego rodzaju kiszonek jest odpowiednie wycinanie, bez naruszenia struktury paszy w silosie, czy pryzmie. Dzięki temu unika się nadmiernego dostawania się tlenu w głąb fermentującej masy, co zapobiega przegrzewaniu się i psuciu paszy. Warte polecenia są w tym kontekście urządzenia firmy BVL. Wycinak do kiszonki tego producenta, dzięki zastosowaniu wysokiej jakości ostrzy i nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych gwarantuje czyste i gładkie cięcie, bez naruszenia struktury kiszonki. Wycinaki BLV to duży wybór modeli, który pozwoli wybrać odpowiednie urządzenie do potrzeb każdego hodowcy.
