Zamknij

Najważniejsze momenty w historii Koronowa - przybycie cystersów, wojny z zakonem krzyżackim i Szwecją, zabór pruski, II wojna światowa i inn

11:16, 21.12.2018 Redakcja Aktualizacja: 11:30, 21.12.2018

Koronowo posiada niezwykle bogatą i ciekawą historię. To na tych terenach cystersi budowali swoje klasztory i kościoły, to tu toczyły się bitwy i wojny. Miasto miało swoje chwile rozwoju, ale też upadki. Przez ostatni rok lokalna społeczność świętowała obchody 650-lecia nadania praw miejskich. Dzisiaj postanowiliśmy zaprezentować Państwu najważniejsze momenty w historii Koronowa.

10-9 tys. lat p.n.e – ustąpienie ostatniego zlodowacenia oraz początek zasiedlenia regionu koronowskiego przez społeczeństwa wędrowne.

VII-VIII w. - pierwsze ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego w bezpośrednim sąsiedztwie Koronowa (gród w Starym Dworze).

25 lipca 1250 - z tego dnia pochodzi dokument księcia kujawsko-łęczyckiego Kazimierza Konradowica, dotyczący przekazania przez skarbnika kujawskiego Mikołaja swych dóbr oraz obowiązek założenia klasztoru cystersów w położonej na pograniczu Kujaw i wielkopolskiej Krajny wsi Byszewo.

1256 – do Byszewa przybyli pierwsi mnisi.

1288 – cystersi kupują od biskupa Wisława rozłożoną w zakolu Brdy wieś Śmiewce (Smeysche), gdzie następnie się przenoszą.

18 grudnia 1368 - w Kruszwicy, król Kazimierz Wielki wystawił nowy przywilej lokacyjny zezwalający na założenie na prawie magdeburskim miasta zwanego podobnie jak klasztor Byszewem. Władca zezwolił także na organizację targu w każdy czwartek tygodnia. Pozwolił też na budowę mostu przez Brdę.

2 lutego 1377 - umarł książę Kazimierz, wnuk Kazimierza Wielkiego. Według niektórych źródeł został on pochowany w klasztorze cysterskim.

10 października 1410 - bitwa pod Koronowem pomiędzy Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim, zakończona zwycięstwem oddziałów polskich dowodzonych przez Sędziwója z Ostroroga, Piotra Niedźwiedzkiego i Macieja z Łabiszyna.

Grudzień 1410 - zaciężne oddziały komtura tucholskiego nagłym wypadem zdobyły i zniszczyły Koronowo .

Sierpień 1414 - jeden z dywersyjnych oddziałów komtura tucholskiego Pawła von Rusdorfa doprowadził do spalenia Koronowa .

13 września 1433 - czescy husyci pod wodzą Jana Capka z San zdobyli zamek w Nowym Jasińcu. Oddziałowi temu przypisuje się także splądrowanie klasztoru w Koronowie, prawdopodobnie nie wiedząc, że znajduje się on w granicach Królestwa Polskiego. W wyniku tego koronowski konwent został objęty ekskomuniką.

25 listopada 1484 - król Kazimierz Jagiellończyk wyraził zgodę na organizację jeszcze jednego jarmarku. Świadczy to o poprawie gospodarczej miasta.

9 listopada 1594 - przez trzy dni w koronowskim klasztorze przebywał król Zygmunt III Waza.

1655 – miasto okupowane jest przez Szwedów. W październiku dokonują oni zabójstwa koronowskich mnichów Bernarda i Edmunda Żalińskiego.

1659 – w okolice Koronowa ponownie powracają Szwedzi.

6 października 1686 - po długotrwałym konflikcie związanym z obsadą opata koronowskiego funkcje te objął Ignacy Gniński, który pełnił ją do 1705 roku.

1699 - w uchwale sejmiku radziejowskiego wspomina się o powodzi w Koronowie, która zniszczyła miasto.

1711 - ławnik Adam Potemski i mieszczanin koronowski Jan Kowalski przysięgli przed urzędem, że w ciągu dwóch lat w Koronowie zmarło 700 osób, a przy życiu pozostały tylko trzy.

1713 - po przejściu przez Koronowo oddziałów starosty nakielskiego Andrzeja Dąmbskiego i regimentu dragonów Piotra Przebendowskiego osada właściwie przestała istnieć.

21 czerwca 1714 - na żądanie opata Samuela Gnińskiego przeprowadzono wizje miasta, po której stwierdzono, że nie posiada ona żadnego obywatela.

1716 - w kraju doszło do uspokojenia, dzięki czemu opat Samuel Gniński dokonuje odbudowy miasta.

1771 - metryki parafialne odnotowują przybycie do Koronowa żołnierzy pruskich.

1772 - w wyniku traktatu rozbiorowego Koronowo zostało zajęte przez Prusy.

1807 - na mocy pokoju w Tyłży Koronowo weszło w skład Księstwa Warszawskiego. Było w nim do roku 1815.

1819 - po śmierci dwóch ostatnich mnichów z klasztoru cystersów, został on oddany pod bezpośredni nadzór powiatu bydgoskiego razem z należącymi do klasztoru wioskami. Oznaczało to kasację zakonu. Niektóre pomieszczenia przekształcono na pruskie więzienie.

6 września 1858 - uroczyście otwarto i poświęcono synagogę żydowską przy ulicy Szkolnej (Schulstr.)

1892 - założono Bank Ludowy w Koronowie.

1895 - oddano do użytku odcinek kolejki wąskotorowej z Koronowa do Bydgoszczy. Tuż pod miastem został zbudowany najwyższy w Europie most kolejki wąskotorowej rozpięty nad Brdą na wys. 18 metrów i liczący 120 m długości.

17 marca 1895 - utworzono gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Koronowie.

17 listopada 1906 - grupa 283 dzieci ze szkoły w Koronowie wzięła udział w strajku szkolnym. Dzieci odmówiły udzielenia odpowiedzi w języku niemieckim na lekcji religii.

17 czerwca 1907 - uroczyście otwarto rzeźnię w Koronowie.

1909 - Koronowo uzyskało połączenie kolejowe normalnotorowe z Tucholą i Złotowem, a stamtąd z siecią Kolei Wschodniej.

28 czerwca 1919 - na mocy traktatu pokojowego w Wersalu, Koronowo wróciło do Polski. Z funkcji burmistrza ustąpił Dumke, ostatni pruski burmistrz Koronowa.

10 stycznia 1920 - ratyfikacja traktatu wersalskiego przez Republikę Weimarską, przez co Pomorze i część północna Kujaw z Bydgoszczą i Koronowem powróciły do Polski.

23 stycznia 1920 - do opuszczonego przez oddziały Grenzschutzu Koronowa wkroczyły długo oczekiwane oddziały 1 Brygady Strzelców Wielkopolskich pod dowództwem Wacława Przeździeckiego, które realizowały decyzje dotyczące przejęcia Pomorza przez Polskę.

26 stycznia 1920 - na uroczystym posiedzeniu magistratu w sali ratusza odbyło się przekazanie Koronowa z rąk Pruskich władzom polskim.

1922 - Muzeum Wielkopolskie w Poznaniu, przekazało Leonowi Wyczółkowskiemu resztówkę ziemską w Gościeradzu w zamian za przekazanie prac.

Grudzień 1930 - powołany został Koronowski Klub Kajakowców, druga najstarsza po Sokole organizacja sportowa w Koronowie. Prezesem został Stefan Kortz.

19 marca 1936 - na szosie w okolicach Stopki doszło do wypadku samochodowego z udziałem burmistrza Koronowa Lucjana Kosidowskiego. W wyniku wypadku zginął syn burmistrz 11-letni Włodzimierz Kosidowski oraz kierowca, a sam burmistrz zmarł w wyniku odniesionych ran 18 maja 1936 roku.

2 sierpnia 1939 - Batalion Obrony Narodowej "Koronowo" uzyskał sprawność organizacyjną.

1 września 1939 – pierwsze uderzenie wojsk niemieckich. Kluczowe momenty miały miejsce w okolicach Sokola-Kuźnicy, gdzie niemieckie czołgi przedostały się przez most.

2 września 1939 – zacięte walki w okolicach Buszkowa i całej pozycji linii jezior koronowskich. Rozkazem polskie jednostki wycofały się z pozycji i tym samym droga dla wojsk niemieckich w kierunku Koronowa została otwarta.

3 września 1939 – walki w rejonie Tryszczyna.

30 września 1939 - pierwsze egzekucje dokonane przez Niemców na lokalnej ludności w rowach strzeleckich w Tryszczynie. Miejsca te zbadał, odmierzył i dokładnie naszkicował miejscowy leśniczy Henryk Bolcek.

5-6 października 1939 - egzekucje w Buszkowie. Ekshumacja dokonana przez władze polskie w 1948 wykazały na 114 zwłok, z czego tylko 18 udało się zidentyfikować.

26 października 1939 - mord w lesie koło Srebrnicy na 12 Polakach, czołowych przedstawicielach lokalnej elity społecznej. Wśród zamordowanych byli Maksymilian Talaska – burmistrz miasta, Stanisław Chyła – mistrz krawiecki, Wiktor Gollnik – kupiec, Jan Hoppe – fotograf, Piotr Ipczyński – mistrz piekarski, Bernard Kaczorek – mistrz fryzjerski, Stefan Kortz – drogerzysta, Józef Krysiński – kupiec, Władysław Małkowski – mistrz piekarski, Jan Pestka – mistrz piekarski, Józef Przybyła – prokurent oraz Czesław Węgorzewski – pomocnik fryzjerski.

26 stycznia 1945 - Koronowo zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej, bez żadnych większych walk.

28 czerwca 1946 - grupa żołnierzy rosyjskich przybyła do miasta i w jednej z restauracji wszczęła awanturę. Rosjanie zaczęli strzelać z broni automatycznej. Zostali oni obezwładnieni i odstawieni do Bydgoszczy przez UB.

Grudzień 1946 - podczas powodzi, KBW stoczyło bitwę w Grabinie z saperami biorącymi udział w akcji przeciwpowodziowej. Jeden z saperów został śmiertelnie ranny.

Czerwiec 1947 - 15 żołnierzy KBW rozpędziło z udziałem broni białej i palnej zamknięta zabawę Klubu Kajakowców. Powiatowy komendant MO sprawę zbagatelizował.

1956 – wiosną rozpoczęto budowę Zalewu Koronowskiego wraz z elektrownią i zaporą.

Czerwiec 1960 - rozpoczęto spiętrzanie wody na Zalewie Koronowskim.

1968 - uroczystość 600-lecia nadania praw miejskich miastu.

1969 – likwidacja kolejki wąskotorowej w Koronowie.

1974 - rozpoczęto budowę Osiedla im. Stanisława Brzęczkowskiego.

5 listopada 1976 - zebranie organizacyjne Towarzystwa Miłośników Ziemi Koronowskiej. Założycielem i wieloletnim prezesem był Tadeusz Multański.

18 sierpnia 1978 - w Stoczni Gdańskiej 80-osobowa delegacja z Koronowa bierze udział w uroczystym nadaniu imienia „Koronowo” jednostce wielozadaniowej.

16 marca 1979 - jednostka wielozadaniowa „Koronowo” tonie nieopodal wyspy Bornholm z ładunkiem drewna.

1980 – jesienią zarejestrowano NSZZ "Solidarność".

13 grudnia 1981 - wprowadzono w Polsce stan wojenny. Czołgi wyjechały na ulice Koronowa.

1985 - przystąpiono do budowy elewatora zbożowego w Koronowie na 50 tys. ton.

27 maja 1990 - pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory w Polsce do rad gmin. Do nowej Rady Miejskiej wybrano 28 radnych w 28 jednomandatowych okręgach. Przewodniczącym Rady został Kazimierz Szewczyk. Burmistrzem Koronowa – czyli Przewodniczącym Zarządu Miejskiego – wybrany został inż. Ryszard Zienkiewicz.

1 marca 1992 - definitywny koniec koronowskiej "ciuchci" – zakończono przewozy towarowe.

1999 - papież Jan Paweł II ogłosił urodzonego w Salnie Franciszka Dachtere błogosławionym kościoła katolickiego.

5 marca 2011 - uroczystości związane z wyniesieniem koronowskiej kolegiaty do rangi Bazyliki Mniejszej.

2018 – obchody 650-lecia nadania praw miejskich miastu.

Kalendarium zostało sporządzona na podstawie "Dziejów Koronowo" wydanych w 2009 roku oraz archiwalnych wydań Tematów Koronowskich.

(Redakcja)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(2)

znający historięznający historię

3 0

To skąd się wzięła synagoga i cmentarz żydowski, jak nie ma tu nawet jednego słowa o mieszkańcach pochodzenia żydowskiego? Dlaczego nie pisze się o strajku rolników indywidualnych w Koronowie, który trwał do czasu wprowadzenia stanu wojennego. 17:47, 26.12.2018

Odpowiedzi:1
Odpowiedz

GośćGość

1 4

Najlepiej usiąść przed komputerkiem i trochę ponarzekać 09:34, 27.12.2018


reo
0%